İçimden Geçen Markalar - Jaguar

Uzun zamandır aklımdaydı ülkemiz insanında otomobil markalarının algısı ve toplumsal bellekte yer edinişi üzerine yazı yazmak... Bugüne kadar olan izlenimlerimi biraz da kendi yaşantılarımla harmanlayıp bu satırlarda dile getirmeye çalışacağım. 

İlk konuğumuz ise “Jaguar” markası olacak. Ülkemizde bilinirliği akla gelebilecek en son markalardan biri olan Jaguar ile başlamamızın "sebebi ne?" diye soracak olursanız o da satırlarda gizli.

Bu sene, 26 Nisan'da Asım Ekren’in vefat haberini duydum. Işıklar içinde uyusun. 
Asım Ekren  kim diye soracak olursanız  müzik dünyası ile ilgili olanlar daha iyi hatırlayacaktır tabi bir de rotasını 80’li yılların siyaset dünyasına kırmış olanlar, o yılları okumaya meraklı olanlar...

Asım Ekren’in müzik dışında siyaset dünyasında da biliniyor oluşu “milli damat” oluşuyla ilgili. Zira dönemin Başbakanı Turgut Özal’ın kızı Zeynep Özal ile evli olan Ekren asıl popülerlerliği bu evlilikle yakaladı. Bizi asıl ilgilendiren yani Jaguar ile ilgili kısım da işte tam bu evlilikle başlıyor.

Özal’ın başbakanlığı döneminde otomotiv ithalat rejiminin gevşetilmesi ile ucuz, pahalı pek çok otomotiv markası yerli distribütörler vasıtasıyla ülkemiz pazarına birbiri ardına giriş yapmıştı. Dönemin lüks segment markalarından Jaguar’da “Ortaklar Otomotiv” distribütörlüğünde ülkemize merhaba demişti. Tabii günümüzün reklam argümanları olmayınca  sansasyonel bir çıkış yapmak şarttı o dönem için... Ortaklar Otomotiv’de çıkışın şiddetlisini gerçekleştirmişti. Zeynep Özal- Asım Erken çiftine sıfır km en donanımlısından (döneminde 52 milyon lira olan bir araç ve küçük bir örnek vermek gerekirse; o dönemin en iyi yerlisi Ford Taunus yaklaşık 5 milyon lira) hediye edilmişti. Oldukça popüler olan çiftin Jaguar ile gezmesi marka için ülkemizde prestij demekti.

Olay ortaya çıktığında büyük bir gürültü koptu, Turgut Özal çok kızdı ve araç iade edildi. Fakat olaylar bununla da bitmedi...

BAP( Büyük Anadolu Partisi) isimli bir parti kurulur ve bu partinin amblemi “Davulu delen Jaguar” olur. Davul burada Asım Ekren’in çaldığı çalgıyı, Jaguar ise otomobili ve amblemini simgelemektedir.

Bu arada biraz araştırıldığında partinin girdiği ilk seçimlerde hiç de azımsanamayacak şekilde %2'ye yakın oy aldığını görülür.

Ortaklar Otomotiv bu olayla istediği algıyı yaratmıştı bence. Sonraki yıllarda da marka globaldeki imajının çok daha ötesinde ülkemizde konumlandı ki “the end” marka konumundaydı adeta. 

90’lı yılların sonunda gelen S-Type ve milenyum oyuncağı X-Type modelleri markayı daha alt segmentlerde mücadeleye giriştirmiş olsa da ülkemizde oturmuş yüksek imaj bundan hiç etkilenmedi. 

2000’li yıllar dolu dizgin ilerlerken marka 80’li ve 90’lı yıllarda sadece top modeller sattığı zamanlarda olduğu gibi yalnız İstanbul üzerinden satış yapma, basına test aracı tahsis etmeme geleneğini sürdürdü. Sadece ilave olarak Ankara ve İzmir’de servis noktaları açıldı.
Ford Mondeo ile aynı platformu paylaşan, kimi motorları ortak olan “Baby Jaguar” X-Type modeli, 39900 euroluk nispeten uygun fiyatıyla satılırken( muadil Volkswagen Passat fiyatları) markanın ülkemizdeki imajı hep tepe noktada kaldı. Aracı alanların büyük kısmı da X-Type’den ziyade asıl olarak 0 km Jaguar imajını almış oldu.

Olaylar silsilesi öyle devam etti ki 11. Cumhurbaşkanı Abdullah Gül’ün Köşk'te üniversite öğrenci temsilcilerine verdiği yemeğe babasının “mütevazi!” X-Type aracıyla giden öğrenci adeta topun ağzına sürüldü. Çocuk ve ailesi bu Jaguar bildiklerinizden değil, Passat’dan bile ucuz açıklaması yapmak zorunda kaldılar.

Ortaklar Otomotiv’in Jaguar macerası ve buna eşlik eden çok yüksek imaj 2014 senesine kadar sürdü. 

Jaguar markasının globalde alınan bir kararla tüm ülkelerde kardeş marka Land Rover’la birlikte satılmasına karar verildi. Durum böyle olunca  da Ortaklar Otomotiv, markanın Türkiye haklarını “Borusan Otomotiv” e devretti. 

Elinde BMW gibi bir marka olan Borusan Otomotiv’in BMW’ye direkt rakip markanın devri işleminde isteği yüksek miydi tartışılır tabi. Ama Land Rover’ın yanına Jaguar koymak da çok zor olmasa gerekti onlar için.

Son 5-6 senedeki Jaguar’a gelirsek; bence eski distribütör günlerini mumla arıyor olsa gerek. Model gamında küçük hacimli motor bulunmamasının dezavantajını yaşıyor olsa da ortadaki satış tablosu içler acısı...

İnsan, "Ortaklar Otomotiv bu dönemde ne yapardı acaba?"  demekten kendini alıkoyamıyor.
Şimdiki çocuklar için Jaguar artık lüks ve prestijin üst noktası “the end” marka değil. Elbette halen güzel ama eski algısının çok uzağında...

Bizim o güzel çocukluğumuzdaydı Jaguar prestiji.